Banklarımızı necə xilas edək?

Dünya bazarlarında neftin ucuzlaşması Azərbaycan iqtisadiyyatında ilk zərbəni bank sektoruna vurdu. Milli valyutanın 2015-ci ildə dollara nəzərən dəyərini 50% itirməsi bankların dayanıqlığını təhlükə altına aldı. Valyuta mövqeyinin düzgün idarə edilməməsinə görə  banklar devalvasiyanın ilk günü milyonlarla itkiyə məruz qaldılar. Bu itki bankların kapitalını xeyli zədələdi və bankların bir çoxunda kapitala dair normativlər pozuldu.  Bir-biri ilə əlaqəli olan əmanət və kredit bazarı son illərin əhəmiyyəti artımından sonra kiçilməyə başladı və hər ikisində neqativ tendensiya müşahidə edildi. 

Samir Əliyev: “Bankların sayının azaldılması, onların ölkə iqtisadiyyatındakı rolu baxımından vacib şərtdir”

Azərbaycanda bank sektorunun durumu “RoyalBank”ın bağlanması ilə yenidən gündəmə gəlib. Bu günlərdə Mərkəzi Bank bankların nizamnamə kapitalının artırılması ilə bağlı qərar verib. Əmanətlərin Sığortalanması Fondunun direktoru Azad Cavadov isə sığortalanan əmanətlər üzrə faiz dərəcəsinin azaldılacağını açıqlayıb. Bu qərarların bank sektoruna təsirləri, mövcud durumla bağlı suallarımızı iqtisadçı ekspert Samir Əliyev cavablandırır:

Samir Əliyev: «2014-cü ildən sonra təqribən 10 bankın bağlanacağını gözlənilir»

Azərbaycan Mərkəzi Bankı (AMB) bank sektorunda sərt islahatlara başlayıb. Qurum banklara qarşı şərtləri daha da sərtləşdirib. AMB-ın yaydığı məlumatda deyilir ki, Azərbaycan bank sistemi inkişafının yeni mərhələsinə daxil olub: “Bu mərhələdə maliyyə vasitəçiliyinin genişləndirilməsi, qlobal maliyyə bazarlarına inteqrasiya və bank xidmətlərinin yeni keyfiyyətini təmin etmək üçün bankların kapitalizasiyasının davam etdirilməsi zəruridir. Bankların kapital bazasının gücləndirilməsi bankalara olan etimadın daha da artırılması və onların beynəlxalq rəqabət qabiliyyətinin yüksəldilməsi baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Eyni zamanda bu, iqtisadi subyektlərinin maliyyə xidmətlərinə çıxış imkanlarının artırılmasına, bank xidmətlərinin çeşidinin genişlənməsinə və dəyərinin ucuzlaşmasına dəstək verəcək, maliyyə bazarlarının, xüsusən də banklararası bazarın inkişafına müsbət təsir göstərəcəkdir. Bütün bunlar növbəti dekadada iqtisadiyyatın ikiqat artımı və şaxələndirilməsi hədəflərinə adekvat olaraq bank sisteminin maliyyə dərinliyinin yüksəldilməsinə gətirib çıxaracaq».

Rusiya Bankı apardığı tədqiqat nəticəsində belə qərara gəlib ki, məlumatların açıqlanması üzrə 70 milyard dollardan çox ehtiyatları idarə edən 21 Mərkəzi Bank (Yaponiya, ABŞ və Britaniya istisna olmaqla) arasında ən yaxşısıdır. Bank 22 mümkün balda 17 bal toplayıb. “İqtisadi forum” jurnalının məlumatına görə, bu barədə Rusiya Bankı xəbər verir.

Ötən il dollardan imtina edən ölkələr artıq Amerika valyutasına tərəf üz tutmalı olublar. Bu ölkələrin bir çoxu valyuta ehtiyatlarında dolların payını artırmaqda davam edirlər. Avrozonada, xüsusilə də Yunanıstanda yaşanan maliyyə problemləri Avropa valyutasının dəyərini zərbə altında qoyub.

Ötən həftə ABŞ-ın daha 4 bankı maliyyə göstəricilərinin pisləşməsi səbəbindən bağlanıb. “İqtisadi forum” jurnalının Depozitlərin Sığortalanması üzrə Federal Korporasiyaya (FDİC) istinadən verdiyi məlumata görə, 2010-cu ildə ölkədə bağlanan maliyyə-kredit təşkilatlarının sayı 20-yə çatıb

Mərkəzi Bankın depozit hərracları niyə cəlbedicidir?

Bu gün ilin 24-cü depozit hərracı keçirildi. Hərracda tələb təklifdən 2,5 dəfə çox olub. Mərkəzi Bank 200 milyon manat həcmində depozit cəlb etməyi elan etsə də, bankların təklifi 504,7 milyon manat olub. Elə buna görə də illik faiz dərəcəsi 12,98%-dən 12,7%-ə düşüb. Bugünkü hərrac nəticəsində banklar 14 günə təxminən 975 min manat qazanacaq. Ümumilikdə isə Mərkəzi Bank tərəfindən 2017-ci ilin yola saldığımız dövründə 4 milyard manata yaxın vəsait depozit şəklində cəlb edilib və buna görə banklara 21,9 milyon manat faiz ödənilib.

Son illər Azərbaycan iqtisadiyyatındakı iqtisadi fəallığın və əldə edilmiş iqtisadi artımların neft sektoruna və buradan əldə edilən böyük neft gəlirlərinə əsaslandığı heç kəsə sirr deyil. 2012-ci ildə ölkənin ümumi daxili məhsulunun (ÜDM) təqribən yarısı, sənaye məhsulunun 88 faizi, dövlət büdcəsi gəlirlərinin təqribən 3/4-ü neft sektorunun hesabına formalaşıb.